Ιούνιος,ο μελιτοφόρος μήνας!
Η πλήρη ανάπτυξη των μελισσιών έχει επιτευχτεί, και τα βασικά μελισσοκομικά φυτά όπως το θυμάρι, το έλατο, τα αγριοτρίφυλλα, το παλιούρι, η καστανιά, ο γλυκάνισος, η σμυρνιά, και η φλαμουριά είναι παρόντα. Αυτό τον μήνα οι κινήσεις του μελισσοκόμου είναι προσεκτικές και στόχο έχουν:
α) τη διατήρηση της παραγωγικής δύναμης των μελισσιών και
β) τη διατήρηση της ποιότητας του συγκομιζόμενου μελιού.
Έτσι αποφεύγουμε:
• Την εφαρμογή οποιασδήποτε θεραπευτικής μεθόδου, εκτός μόνον στα μελίσσια που θα αποκλεισθούν από τους τρυγητούς της χρονιάς.
• Τις μακρινές μεταφορές που εγκυμονούν συνθήκες υπερθέρμανσης των μελισσιών. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις και έχουν τύχει σχεδόν σε όλους τους μελισσοκόμους, να χάνονται μελίσσια τον Ιούνιο στις μεταφορές. Πολλές μέλισσες, υψηλές θερμοκρασίες, ανοικτά ενδεχομένως μέλια, να προσθέσουμε και πολύωρες μεταφορές , είναι πολύ πιθανή η καταστροφή.
• Τις απώλειες πληθυσμού από ψεκασμούς, ακατάλληλα νερά, βιαστικό κλείσιμο της εισόδου για μεταφορές (οι μέλισσες συγκεντρώνονται κάτω από τη κυψέλη) κλπ.
Εργασίες Ιουνίου
Αντικατάσταση παλαιών κηρηθρών. Αντικατάσταση παλαιών κηρηθρών σε ποσοστό 10%-20% κάνουμε κάθε χρόνο για να εξαλείψουμε τα σπόρια ασθενειών που υπάρχουν σε αυτές από ασκοσφαίρωση, νοζεμίαση ή ακόμη από ευρωπαϊκή-αμερικάνικη σηψιγονία ( εάν ήταν ελαφριάς μορφής και δεν την καταλάβαμε ή δεν είχαμε κάψει τις κηρήθρες ). Ακόμη τις αλλάζουμε για να μην έχουμε υπολείμματα φαρμάκων που μπορεί να χρησιμοποιήθηκαν και επειδή στις παλαιές κηρήθρες τα κελιά είναι μικρότερα και οι μέλισσες που αναπτύσσονται σε αυτά είναι μικρές.
Συλλογή γύρης. Με γυροπαγίδες εξωτερικές ή εσωτερικές μπορούμε να συλλέξουμε γύρη και να την χρησιμοποιήσουμε αργότερα ως τροφή για τα μελίσσια, όταν θα την χρειάζονται και δεν θα υπάρχει , είτε ως τροφή δική μας καθώς είναι η πλουσιότερη φυσική τροφή σε πρωτεΐνες ,βιταμίνες, απαραίτητα αμινοξέα, ορμόνες, ένζυμα και άλλα χρήσιμα συστατικά για τον ανθρώπινο οργανισμό. Κατά την συλλογή μαζεύουμε τουλάχιστον το 50% της γύρης που εισέρχεται στην κυψέλη και προορίζεται για την εκτροφή του γόνου. Κατά την συλλογή πρέπει κατά τακτά διαστήματα να αφαιρούμε την γυροπαγίδα ώστε να μην επηρεαστεί οι διατροφή του γόνου. Οι γυροπαγίδες τοποθετούνται σε δυνατά και υγιή μελίσσια και η γύρη αφαιρείται καθημερινά για να αποφευχθεί τυχόν αλλοίωση, κατόπιν καθαρίζεται και διατηρείται στην συντήρηση του ψυγείου για 2-3 ημέρες ή στον καταψύκτη -15 ͦC έως -18 ͦC για 1 χρόνο.
Συλλογή βασιλικού πολτού. Ο βασιλικός πολτός μπορεί να συλλεχθεί από κελιά σμηνουργίας, διάσωσης ή αντικατάστασης βασιλισσών ή από εμβολιασμένα κελιά αφού έχει προηγηθεί τροφοδοσία ακόμη και με γύρη αν χρειάζεται, γιατί ευνοεί η τροφοδοσία την παραγωγή βασιλικού πολτού. Συντηρείται στο ψυγείο και για μεγάλο διάστημα τοποθετείται στην κατάψυξη.
Παραφυάδες. Όταν έχουμε δυνατά μελίσσια αρκετά πριν την έναρξη της κύριας ανθοφορίας (συνήθως αρχές Ιουνίου) ή για περιορισμό-έλεγχο της σμηνουργίας ή για αύξηση του αριθμού των μελισσιών ακόμη και για πώληση κόβουμε παραφυάδες που τις μεταφέρουμε τουλάχιστον 5 χιλιόμετρα μακριά από το μητρικό μελίσσι.
Συλλογή μελιού. Η μεγάλη ή καλή συγκομιδή μελιού, εξασφαλίζεται έχοντας δυνατά μελίσσια όλο τον χρόνο(αυτή άλλωστε είναι και η επιδίωξη όλων των μελισσοκόμων). Ειδικά αυτή την εποχή έχεις ελπίδες για μια καλή παραγωγή όταν έχουμε καλή μελισσοκομική χρονιά και έχουν ακολουθηθεί σωστοί χειρισμοί.
Μελισσοκομικά φυτά Ιουνίου
Ο Ιούνιος είναι πολύ σημαντικός μήνας για τη μελισσοκομία μας. Είναι η περίοδος βασικών μελισσοκομικών φυτών όπως το θυμάρι, το έλατο, τα αγριοτρίφυλλα, το παλιούρι, η καστανιά, ο γλυκάνισος, η σμυρνιά, η φλαμουριά. Μετά την περίοδο του Οκτωβρίου (εποχή που συγκομίζεται ο μεγάλος όγκος του πευκόμελου), είναι ο πιο σημαντικός μήνας σε ποσότητα μελιού που αποθηκεύεται στα μελίσσια, ενώ υπερτερεί όλων των άλλων χρονικών περιόδων σε ποιότητα κυρίως λόγω του θυμαρίσιου, ελατίσιου και λουλουδίσιου μελιού. Με την τελευταία ονομασία περιλαμβάνονται τα μέλια που περίσσεψαν από την ανοιξιάτικη ανθοφορία και συμπληρώθηκαν τον Ιούνιο από διάφορες ανθοφορίες, όπως του παλιουριού και της σμυρνιάς το πρώτου 15νθήμερο ή των άγριων τριφυλλιών σε μεγαλύτερα υψόμετρα όλο το μήνα.
Μεταφορές μελισσοσμηνών
Αρκετές φορές είμαστε υποχρεωμένοι τον Ιούνιο να μεταφέρουμε μελίσσια, μια εργασία που γενικά είναι η δυσκολότερη από όλες τις δουλειές που έχουνε οι μελισσοκόμοι. Ιδιαίτερα όμως αυτό τον μήνα η διαδικασία της μεταφοράς αποκτά μεγαλύτερη δυσκολία για τους εξής λόγους:
1. Τα μελίσσια είναι πολύ βαριά, έχουν συνήθως αρκετά μέλια, τα περισσότερα είναι με δεύτερο όροφο ή και τρίτο ακόμη.
2. Η θερμοκρασία είναι αρκετά υψηλή, ακόμη και στη διάρκεια της νύκτας.
3. Η διάρκεια της νύκτας είναι η μικρότερη σ’ όλο το χρόνο, επομένως η μεταφορά διαρκεί όλη την νύκτα, ακόμη και για κοντινές αποστάσεις 100 – 150 χιλιομέτρων.
Χειρισμοί για ασφαλέστερη και σωστότερη μεταφορά
1) Περιμένουμε να γυρίσουν όλες οι μέλισσες από τη βοσκή και μετά κλείνουμε τις πόρτες των μελισσιών. Οι συλλέκτριες μας χρειάζονται αυτή την εποχή. Λόγω της θερμοκρασίας οι μέλισσες πετούν αρκετή ώρα μετά τη δύση του ηλίου.
2) Δεν μετακινούμε τα μελίσσια σε μέρα που έχουν αρκετά «ανώριμα » μέλια , δηλαδή φρεσκομαζεμένο νέκταρ που δεν πρόλαβαν οι μέλισσες να εξατμίσουν την περίσσια υγρασία.
3) Η χρήση των «καπακιών» τελευταίου τύπου, με μικρές οπές αερισμού εμπρός – πίσω, είναι για δυνατά μελίσσια σε σχετικά πολύωρα ταξίδια, επικίνδυνα. Πολλές φορές έχουν χαθεί μελίσσια από ασφυξία και υπερβολική ζέστη. Είναι χρήσιμο να αντικαθιστούμε τα καπάκια αυτά με τις παλιές σήτες αερισμού, για τη διάρκεια της μεταφοράς. Για τον ίδιο λόγο σε τέτοιες περιπτώσεις συχνό ράντισμα με νερό των μελισσιών τα ανακουφίζει και προλαμβάνει δυσάρεστες καταστάσεις.
4) Στερεώνουμε τα πλαίσια, ιδίως σε ορόφους που δεν είναι συμπληρωμένοι, με καρφιά ή άδεια πλαίσια, ώστε να μη μετακινούνται. Λόγω της ζέστης η πρόπολη, που τα συγκρατεί στη θέση τους, έχει μαλακώσει και μετακινούνται εύκολα.
5) Η φόρτωση στο φορτηγό αυτοκίνητο γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να μη εμποδίζεται ο αέρας να περνά απ’ όλες τις κυψέλες. Αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία με τα σύγχρονα καπάκια (εμπρός – πίσω οπές αερισμού), η φόρτωση γίνεται έτσι ώστε η πόρτα της κυψέλης να έχει κατεύθυνση προς την πόρτα της καρότσας του φορτηγού, για να περνά ο αέρας μέσα από τις σήτες, όπως θα κινείται το αυτοκίνητο.
6) Στην τοποθεσία που θα ξεφορτώσουμε, προσέχουμε να υπάρχει κοντά πηγή νερού για τις μέλισσες, να μη μεσολαβεί άλλο μελισσοκομείο, όπως και να επωφελούμαστε της δυνατότητας να σκιάζονται τα μελίσσια τις μεσημεριανές ώρες.
Εχθροί και Ασθένειες
Εάν δεν έχουμε ολοκληρώσει τον έλεγχο για ασθένειες του γόνου, το κάνουμε με σύντομες επιθεωρήσεις τον Ιούνιο ώστε ν’ αποκλείσουμε του τρυγητού μελίσσια με σηψηγονία, να σημειώσουμε τα μελισσοσμήνη με σημαντική προσβολή από ασκοσφαίρωση ώστε να τ’ αποκλείσουμε από τα μελλοντικά προγράμματα πολλαπλασιασμού ή αν είναι αδύνατα να τα συνενώσουμε απομακρύνοντας τη βασίλισσα.
- Σταματάμε την χημειοθεραπεία εναντίον της βαρρόα μόνο για τα μελίσσια που πρόκειται να τρυγηθούν.
- Κατάλληλη περίοδος για καταπολέμηση της βαρρόα στις παραφυάδες. Συνήθως τον Ιούνιο οι παραφυάδες με τις νέες βασίλισσες δεν έχουν σφραγίσει γόνο, όλα τα ακάρεα είναι πάνω στις μέλισσες και η καταπολέμησή τους είναι πολύ ευκολότερη. Η Βαρρόα είναι ένας επιπλέον λόγος να έχουμε σε χωριστές τοποθεσίες τις παραφυάδες από τα παραγωγικά μελισσοσμήνη. Στις παραφυάδες τον πρώτο χρόνο η προσβολή κρατιέται χαμηλή, αν γίνει η καταπολέμηση στο χρόνο που αναφέρθηκε παραπάνω. Αντίθετα τα μεγάλα μελίσσια έχουν συνήθως μεγαλύτερη προσβολή.
- Δεν τις μεταφέρουμε τις παραφυάδες σε περιοχές μεγάλης συνάθροισης μελισσιών.
Πληροφορίες: Δημήτρης Τσέλλιος
Γεωπόνος Αναπληρωτής Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ
Διευθυντής Ινστιτούτου Μελισσοκομίας
